Bericht omgevingsdialoog Parenco over advies expertgroep aan GGD

GGD Gelderland-Midden adviseert om geen aanvullend onderzoek te doen naar het vóórkomen van specifieke klachten en aandoeningen in Renkum en Heelsum.

De GGD baseert zich op een advies van de Expertgroep Gezondheidsonderzoek en Nazorg na rampen en (milieu-) incidenten.

• Brief advies over Parenco van Expertgroep aan GGD Gelderland Midden (pdf 155 kB)
• Samenvatting advies over Parenco van Expergroep (pdf, 239 kB)

De reden om de expertgroep om advies te vragen was dat deelnemers aan de omgevingsdialoog bezorgd zijn over gezondheidseffecten van de uitstoot van papierfabriek SK Parenco. De expertgroep concludeert dat er geen aanleiding is voor aanvullend gezondheidsonderzoek. Wel adviseert zij om maatregelen te nemen om de geurhinder te verminderen. Ook adviseert de expertgroep om de geurhinder en daaraan gerelateerde gezondheidseffecten te monitoren.

Aanleiding

Tijdens de omgevingsdialoog in mei 2021 is gesproken over de zorgen van bewoners van Renkum en Heelsum over gezondheidseffecten van de uitstoot van papierfabriek SK Parenco. Eerdere onderzoeken wijzen uit dat de concentraties van stoffen in de leefomgeving ver onder het niveau liggen waarbij gezondheidseffecten optreden. Ondanks dat hiermee een belangrijke zorg was weggenomen, bleven er vragen over gezondheid. Een deel van de bewoners was er niet van overtuigd dat de uitstoot van de fabriek volledig in beeld was. Zij vermoedden dat bepaalde ziektes en gezondheidsklachten in Renkum en Heelsum vaker voorkomen dan normaal. Er was bij de bewoners behoefte om, in bestaande registraties of door middel van aanvullend onderzoek, na te gaan of dat daadwerkelijk het geval is. 

Adviesvraag aan Expertgroep Gezondheidsonderzoek

GGD Gelderland-Midden heeft daarom via het RIVM een adviesverzoek ingediend bij de Expertgroep Gezondheidsonderzoek en Nazorg na rampen en (milieu-) incidenten. De vraag die aan de expertgroep is voorgelegd is of zij het mogelijk en zinvol acht om een gezondheidsonderzoek te doen naar het vóórkomen van specifieke klachten en aandoeningen in Renkum. Deze expertgroep bestaat in dit geval uit deskundigen epidemiologie, toxicologie, medische milieukunde, publieke gezondheid, perceptie en communicatie. Tijdens de omgevingsdialoog op 2 november 2021 heeft de expertgroep haar advies toegelicht aan de deelnemers. 

• Presentatie over advies Parenco en gezondheid van Expertgroep aan GGD Gelderland Midden (pdf, 421 kB)

Advies over nut en noodzaak gezondheidsonderzoek 

De expertgroep concludeert dat het vóórkomen van gezondheidsproblemen, anders dan geurhinder en bijbehorende gezondheidseffecten, niet te relateren zijn aan SK Parenco. Op basis van het advies van de expertgroep adviseert het RIVM om geen aanvullend onderzoek te doen naar het vóórkomen van specifieke klachten en aandoeningen in Renkum en Heelsum, die mogelijk aan de uitstoot van SK Parenco gerelateerd zijn. De expertgroep geeft aan dat de uitstoot van SK Parenco geen kanker of aangeboren afwijkingen veroorzaakt. Wel benadrukt de expertgroep dat geurhinder en de daaruit voortvloeiende gezondheidseffecten zoals hoofdpijn, misselijkheid, stress-gerelateerde klachten en exacerbaties (bijvoorbeeld verergering van luchtwegklachten) niet moeten worden onderschat. Ze hebben grote invloed op het welzijn en de gezondheid van omwonenden. Er moeten zo snel mogelijk maatregelen worden genomen om de geurhinder te verminderen. 

Aanbevelingen en vervolg

De expertgroep doet de volgende aanbevelingen:

1. Ga na of schadelijke stoffen vrijkomen bij gebruik van ammoniumbromide voor desinfectie. 
   Om de papierpulp te desinfecteren gebruikt SK Parenco ammoniumbromide. Deze stof zelf is (vrijwel) geurloos. In geval van onjuiste toepassing kunnen schadelijke stoffen ontstaan, waaronder ammoniak, nitreuze dampen en broomwaterstof. De expertgroep adviseert om te onderzoeken of en in welke mate deze stoffen vrijkomen. SK Parenco bevestigt dat ammoniumbromide in sterk verdunde vorm wordt gebruikt in de processen. Van het vrijkomen de genoemde stoffen is, in de toepassing door SK Parenco, geen sprake. Hierover zal alle beschikbare informatie gedeeld worden met de ODRA. In de toelichting tijdens de omgevingsdialoog gaf de expertgroep aan dat aanvullend onderzoek naar ammoniumbromide geen effect heeft op de getrokken conclusies.
2. Blijf met elkaar in gesprek via de omgevingsdialoog. 
   Het is van groot belang dat er vertrouwen in het proces ontstaat en dat de diverse partijen een gedeeld beeld van de toekomst formuleren waarbij de zorgen van de omwonenden serieus worden genomen. In de bestaande omgevingsdialoog blijven de betrokken partijen zoeken naar oplossingen  voor de geurproblematiek en andere milieuaspecten.
3. Monitor het effect van maatregelen op geuroverlast en eventueel gerelateerde gezondheidseffecten. 
   Monitoring kan via vragenlijsten, door gebruik te maken van de huisartsenregistratie of door een combinatie van beide. De GGD onderkent het belang van een dergelijke monitoring en zal hiervoor een voorstel maken.
4. Laat SK Parenco geurwaarschuwingen geven. 
   De expertgroep bepleit dat er een meldingssysteem komt waarmee de fabriek omwonenden van te voren aangeeft wanneer, ondanks genomen maatregelen om de geurhinder te verminderen, overlast door uitstoot wordt verwacht. Dit geeft de bewoners de kans om hierop te anticiperen. SK Parenco onderschrijft deze aanbeveling en is reeds in voorbereiding om tot een dergelijk portaal te komen.
5. Laat de commissie voor de milieu-effect-rapportage een nieuw MER toetsen. 
   Een beoordeling door de commissie waarborgt dat alle relevante aspecten voor de leefomgeving en de gezondheid van omwonenden worden meegewogen. Deze afspraken zijn reeds gemaakt. Gedeputeerde Staten hebben een Notitie Reikwijdte en Detailniveau (NRD) van SK Parenco ter inzage gelegd. De NRD ligt met ingang van 26 oktober 2021 gedurende 6 weken ter inzage en geeft aan naar welke alternatieven en milieueffecten onderzoek wordt gedaan. Het op te stellen Milieueffectrapport (MER) is een voorbereiding op de aanvraag van een revisievergunning. SK Parenco stelt het MER op, en legt dit vrijwillig ter toetsing voor aan de Commissie m.e.r.

De aanbevelingen en de opvolging komen terug op de agenda van de omgevingsdialoog. 

De omgevingsdialoog SK Parenco 

Met vertegenwoordigers van 13 organisaties uit Renkum en omgeving, individuele omwonenden, de provincie Gelderland, gemeente Renkum, GGD Gelderland-Midden, Omgevingsdienst Regio Arnhem (ODRA) en SK Parenco wordt gesproken over het vergroten van de leefbaarheid in de omgeving van SK Parenco.