Geur in Renkum

De papierfabriek in Renkum produceert al ruim een eeuw papier. Tegenwoordig onder de naam Smurfit Kappa Parenco (SKP). In 2016 nam de fabriek de tweede papiermachine in gebruik na een aantal jaren stilstand. Sindsdien zijn er veel klachten over geur van omwonenden. De fabriek ligt tegen het dorp aan, en de windrichting komt vaak uit het (zuid)westen. Bij die windrichting waait de geur van de fabriek over het dorp heen.

Onderzoek door GGD Gelderland-Midden

GGD Gelderland-Midden doet onderzoek naar de geurhinder in de omgeving van de fabriek. Tot op een afstand van 1 kilometer is de geur vaak te ruiken. Veel mensen geven aan dat zij ernstige hinder hebben door de geur. De GGD vindt deze situatie voor de gezondheid van de bewoners onwenselijk. Ook is de situatie de afgelopen jaren niet echt beter geworden. Maatregelen van de fabriek hebben nog niet geleid tot een afname van de geurklachten. 

Wat betekent geurhinder?

Geur heeft een belangrijke functie. Een geur die u prettig vindt kan u een goed gevoel geven. Maar een geur kan u ook waarschuwen voor een gevaarlijke situatie, zoals een brand. Een geur kan ook een bron zijn van ergernis. Als u zich vaak ergert aan zo’n geur dan heeft u geurhinder. 

Waar en wanneer kunt u de geur van de fabriek ruiken?

De fabriek is altijd in bedrijf en stoot dus voortdurend geur uit. Het hangt vooral af van de windrichting en de windkracht waar u die geur kunt ruiken. Bij wind uit het zuiden of zuidwesten waait de geur over het centrum en het dorp. Deze windrichting komt ongeveer de helft van de tijd voor. Dit betekent dat u in de omgeving van het centrum de geur ongeveer 1 op de 2 dagen kunt ruiken. Ook op grotere afstand – tot ongeveer een kilometer naar het noorden of richting Heelsum - kunt u de geur geregeld ruiken. Soms komt de wind juist wekenlang uit het oosten, dan waait de geur over een veel kleiner deel van het dorp. Bij mistig of regenachtig weer is de geur vaak ook goed te ruiken.

Wat doet geurhinder met u en wat betekent het voor uw gezondheid?

Geurhinder, en de stress die het oplevert, kan gezondheidsklachten veroorzaken zoals hoofdpijn, duizeligheid en misselijkheid. Geurhinder kan ervoor zorgen dat u uw gedrag aanpast. U zet dan bijvoorbeeld uw ramen liever niet open, of u wilt liever geen bezoek thuis ontvangen. Hinder zelf is ook een gezondheidseffect. Het zorgt voor boosheid, afkeer en kan een onprettig gevoel geven. Zo vermindert het uw gezondheid.

Hoe weet u of u last van de geur zult hebben?

Hoeveel last u heeft van een geur is afhankelijk van de aard van de geur (lekker of juist niet) en hoe sterk de geur is. Maar ook andere zaken kunnen een grote rol spelen. U kunt bijvoorbeeld meer hinder hebben als u gevoelig bent voor geur. Of als u gevoelige luchtwegen of luchtwegklachten (bijvoorbeeld astma) hebt. Hoe u de geur ervaart is ook heel persoonlijk. De ene persoon ruikt het helemaal niet of stoort zich er niet aan en een ander juist wel. We zien dit in Renkum ook terug. Een deel van de inwoners heeft ernstige hinder van de geur, terwijl er ook veel inwoners zijn die geen of weinig hinder hebben.

Bent u van plan om in Renkum te komen wonen?

Dan raden we u aan om zelf te komen ruiken in de buurt van uw nieuwe huis. Zeker als u zelf vermoedt dat u er gevoelig voor bent. Doe dat dan op verschillende momenten en maak een ommetje en snuif de lucht op. Kies een moment dat de windrichting vanuit de fabriek uw kant op staat. Bij mistig of nat weer is de geur vaak ook sterker te ruiken.

Zijn de stoffen die je ruikt gevaarlijk voor je gezondheid?

Sommige inwoners van Renkum maken zich zorgen om de directe schadelijke gezondheidseffecten van de uitstoot die je kunt ruiken. Maar dat de lucht stinkt, wil niet zeggen dat hij ook gevaarlijk is. De meeste stoffen ruik je al als er weinig van in de lucht zit en ze niet giftig zijn.

De omgevingsdienst heeft met de GGD onderzoek gedaan naar de uitstoot van de fabriek. Er zijn geen aanwijzingen dat deze stoffen naast de geurhinder, schadelijke gevolgen voor de gezondheid hebben. 

De fabriek stoot ook stikstofdioxide (NO2) uit. Deze stof zit overal in de lucht. Belangrijke bronnen van stikstofdioxide zijn het verkeer, industrie, raffinaderijen en de energiesector. Samen dragen deze bronnen bij aan de luchtverontreiniging, lokaal en op grotere afstand. Te veel stikstofdioxide in de lucht is schadelijk voor je gezondheid. Longklachten en hart- en vaatziekten kunnen erdoor verergeren. Kinderen, ouderen en mensen met een luchtwegaandoening, zoals astma zijn extra gevoelig voor stikstofdioxide.

Wat is de verwachting voor de toekomst? Gaat de geurhinder in Renkum binnenkort afnemen?

De maatregelen die SK Parenco tot nu toe heeft genomen hebben nog niet geleid tot een afname van de geurhinder in Renkum. SK Parenco heeft eind december 2023 een vergunning aangevraagd voor aanpassingen aan een van de papiermachines. Het is nog niet duidelijk of de vergunning verleend kan worden. Het is ook nog niet duidelijk welke regels dan voor de fabriek gaan gelden (welke vergunningvoorschriften worden opgenomen). Het is daarom ook nog niet duidelijk wat dat betekent voor de toekomstige uitstoot van geur.